ملک‌زاد مخملباف؛ فرزانه فرخ‌فر
چکیده
تبادلات سیاسی ـ فرهنگی میان دو منطقۀ ایران و آسیای صغیر، با آغاز قرن دهم هجری و سقوط حکومت تیموری و قدرت یافتن صفویان، مهاجرت نخبگان و انتقال برخی آثار فرهنگی ـ هنری ایران به تختگاه عثمانیان، به اوج خود رسیـد. یکی از مهمترین جریانهای هنری عثمانیان که در این دوره شکل گرفت، رواج سبکِ ساز ...
بیشتر
تبادلات سیاسی ـ فرهنگی میان دو منطقۀ ایران و آسیای صغیر، با آغاز قرن دهم هجری و سقوط حکومت تیموری و قدرت یافتن صفویان، مهاجرت نخبگان و انتقال برخی آثار فرهنگی ـ هنری ایران به تختگاه عثمانیان، به اوج خود رسیـد. یکی از مهمترین جریانهای هنری عثمانیان که در این دوره شکل گرفت، رواج سبکِ ساز در طراحی است که نخست در کاشیکاریهای ابنیۀ مهم آن دوران، همچون توپقاپیسرای، و پس از آن، در انواع هنرهای آن دیار به کار رفت. این تحقیق بر معرفی شاه‌قولی تبریزی، خالق سبکِ ساز عثمانی، و جایگاه او در توسعۀ آن تأکید دارد، و علاوه بر آن، به این پرسش پاسخ خواهد داد که آثار طراحی و نقوش کاشیکاری سُنّت اُداسی در توپقاپیسرای که بر پایۀ سبکِ ساز و با نظارت شاه‌قولی شکل گرفته، بر چه کیفیتی استوار و نمایانگر چه ویژگیهایی است. نتایج کلی پژوهش، نشان میدهد که سبکِ ساز با ویژگیهای خاصی چون برگهای کنگرهدارِ سهتایی خمیده و تیز، برگهای خنجریشکل، انواع گلهای ختایی و سیمرغ و اژدها با رنگهای محدود و کمرنگ، به سبک طراحی تیموری، هویت مییابد و برای نخستینبار به دست شاه قولی در کاشیکاری توپقاپیسرای نمایان شده است. این پژوهش در دسته پژوهشهایِ کیفی قرار میگیرد و روش آن تحلیلی ـ تطبیقی است.
